Konfederacja Więźniów Politycznych Słowacji uczciła w dniu 26 sierpnia 2023 w Koszycach 5 rocznicę śmierci tajnie wyświęconego biskupa, więźnia politycznego i członka batalionu techniczno-pomocniczego w Czechosłowackiej Armii biskupa Dominika Kalaty SJ.

Msza święta wspomnieniowa odbyła się w kościele jezuickim Serca Jezusowego w Koszycach. Głównym celebransem był eparcha koszycki Cyril Vasiľ SJ razem z proboszczem niniejszej parafii Jozefem Amrichem SJ i dalszymi księżmi.

W uroczystej mszy świętej uczestniczyli także rodacy z Nowej Białej, miejsca urodzenia biskupa, którzy złożyli dary ofiarne w spiskich strojach ludowych podczas mszy świętej. Po mszy świętej obecni przeszli pod budynek Specjalistycznego Instytutu Geriatrii św. Łukasza, gdzie kiedyś ksiądz biskup Kalata mieszkał. Tam władyka Cyril Vasiľ SJ oraz prowincjał Towarzystwa Jezusowego P. Jozef Šofranko SJ odsłonili i poświęcili tablicę pamiątkową poświęconą biskupowi Kalacie. Pod nią przedstawiciele Konfederacji Więźniów Politycznych Słowacji oraz krewni z rodziny Kalatów złożyli kwiaty i wieńce. Wśród obecnych byli także rodacy pochodzący z Nowej Białej, a mieszkający obecnie w Koszycach. Życiorys Dominika Kalaty przedstawił ks. Michal Válka z Diecezji Bańskobystrzyckiej, który przygotowuje książkę o biskupie. Zabrał głos także rodak ks. dziekan Józef Bednarczyk z Niedzicy, dziękując za zachowanie pamięci o biskupie Kalacie. Z tej okazji o. Michal Hospodár przeczytał wiersz o. Jozefa Tótha Droga do domu poświęcony biskupowi Kalacie, który udzielał święceń kapłańskich autorowi wiersza.

Foto: AK

Życiorys biskupa Dominika Kalaty SJ

Dominik Kalata (ur. 19 maja 1925 w Nowej Białej, zm. 24 sierpnia 2018 w Ivanka pri Dunaji) – kapłan katolicki, jezuita, biskup kościoła podziemnego w Czechosłowacji w latach 1955-1976, biskup tytularny Semta w latach 1985–2018.
Uczęszczał do szkoły podstawowej w Nowej Białej, swej rodzinnej miejscowości. W 1943 ukończył gimnazjum w Lewoczy i wstąpił do Towarzystwa Jezusowego. Nowicjat odbył w Rużomberku w latach 1943–1945. Studia filozoficzne rozpoczął w 1947 roku w Děčínie, przerwane zostały w nocy z 13 na 14 kwietnia 1950 r., kiedy władze komunistyczne niszcząc klasztory, internowały zakonników. Kalata jako politycznie niepewny (z punktu widzenia reżimu komunistycznego) został przewieziony do obozu dla internowanych w Bohosudovie, następnie służył trzy i pół roku w batalionie techniczno-pomocniczym w Armii Czechosłowackiej. Podczas tej służby potajemnie ukończył studia teologiczne i 12 sierpnia 1951 został tajnie wyświęcony na kapłana przez tajnego biskupa i jezuitę Pavla Hnilicu SJ.
Na biskupa został wyświęcony również tajnie 9 września 1955 przez biskupa Jana Chryzostoma Korca. W styczniu 1960 roku został aresztowany i skazany na cztery lata więzienia. Po kilku miesiącach dzięki amnestii ogólnej został jednak ułaskawiony. Po wyjściu z więzienia pracował jako elektryk, ale nadal w swojej podstawowej misji – służbie tajnego biskupa. Potajemnie wyświęcał kapłanów, a także konsekrował Petra Dubovskiego na biskupa. W 1963 roku został ponownie aresztowany i skazany na cztery lata więzienia. Kara została zwiększona o rok amnestii z poprzedniego wyroku, stąd Kalata na wolność powrócił dopiero w maju 1968.
W marcu 1969 roku wyemigrował do Austrii, gdzie ukończył studia na Wydziale Teologicznym w Innsbrucku. Tam kontynuował naukę na studiach podyplomowych. W 1974 otrzymał doktorat z teologii. Przez jakiś czas był przełożonym jezuitów w domu słowackim Staufen-Grunerne w Niemczech. Prowadził tam także duszpasterstwo dla Słowaków żyjących w Niemczech. Dnia16 marca 1985 roku został mianowany biskupem tytularnym diecezji Semta. W roku 2009 powrócił na Słowację i zamieszkał w jezuickim Domu Seniorów w Ivance pri Dunaji w Bratysławie. Zmarł 24 sierpnia 2018 roku i został pochowany w krypcie katedry św. Jana Chrzciciela w Trnawie obok biskupów jezuitów – Pavla Hnilicu SJ oraz Petra Dubovskiego SJ.