Łapsze Wyżne

Łapsze Wyżne leżą w przepięknym i czystym górskim środowisku naturalnym nad rzeką Łapszanką. Wieś założona została na terenach dominium niedzickiego, a pierwsza pisemna wzmianka o niej pochodzi z 1463 r. Według jednej z wizytacji kanonicznych w przeszłości żyła tutaj również ludność łemkowska obrządku wschodniego, która miała sobie we wsi wybudować cerkiew drewnianą, jednak ta informacja jest obecnie trudna do zweryfikowania. Pewne jest jednak to, iż w połowie XVII w. była już parafią rzymskokatolicką, prowadzoną przez pijarów. 

 Dzisiejszy murowany rzymskokatolicki kościół pw. Piotra i Pawła został wybudowany w stylu barokowym, w drugiej połowie XVII w. Jego wnętrze posiada  wyposażenie w bogatym stylu rokokowym, który wywiera na odwiedzających silne wrażenie. Znajdują się tutaj cztery ołtarze, jeden z nich jest imitacją – namalowany został bezpośrednio na ścianie. Wśród zabytkowych przedmiotów znajduje się tu np. późnogotycka pozłacana monstrancja, czy gotycka pozłacana puszka z XIV w.  Przy kościele można podziwiać stare lipy, które z uwagi na wiek uznane zostały za zabytek przyrody. Na terenie wsi napotkamy również na kilka przydrożnych kapliczek. Kapliczki pw. św. Antoniego i św. Floriana, wybudowane pod koniec XVIII w., kapliczkę pw. Trzeciego Upadku Pana Jezusa w centrum wsi, kapliczkę pw. Matki Bożej Częstochowskiej wybudowaną w 1913 r.,  kapliczkę pw. św. Trójcy znajdującą się za wsią w kierunku na Łapszankę, kapliczkę pw. Matki Bożej z Dzieciątkiem na granicy pomiędzy Łapszami Wyżnymi i Niżnymi, kapliczkę pw. Matki Bożej i pw. „Przy Krzyżu” wybudowaną na górze Grandeus nad wsią, skąd roztacza się przepiękny widok na okolicę.

Od założenia do 1918 r. wieś była częścią regionu spiskiego w ramach wielonarodowego państwa węgierskiego (Uhorska). Po zakończeniu I wojny światowej w 1918 r. została objęta granicami słowackiej części nowopowstałej Republiki Czechosłowackiej, a w 1919 r. włączona została do tzw. obszaru plebiscytowego, o losie którego miała zadecydować miejscowa ludność. Ostatecznie plebiscyt nie odbył się i w 1920 r. wieś została na podstawie decyzji Rady Ambasadorów Konferencji Pokojowej w Spa przyłączona do Polski, przeciwko czemu obywatele  protestowali. Po wybuchu II wojny światowej w 1939 r. została inkorporowana do Słowacji, a w 1945 r. ponownie została włączona do Polski, gdzie leży obecnie.

Mieszkańcy Łapsz Wyżnych w przeszłości zajmowali się rolnictwem, hodowlą bydła i pasterstwem, a wieś na przestrzeni wieków przeżyła dwie wielkie fale emigracyjne. Pierwsza miała miejsce na przełomie XIX w. i XX w., kiedy wiele miejscowych rodzin wyemigrowało do USA, a druga po 1945 r., kiedy w wyniku przechodzącego frontu duża część wsi uległa zniszczeniu, a po następującym po tym przyłączeniu do Polski, wiele jej mieszkańców przeniosło się do ówczesnej Czechosłowacji. Obecnie część społeczności Łapsz Wyżnych jest słowackiej narodowości i jest zorganizowana w miejscowym kole Towarzystwa Słowaków w Polsce. Stowarzyszenie to ma w tej miejscowości swoją świetlicę z biblioteką i sceną, w której odbywają się różne imprezy – Konkurs recytatorski poezji i prozy słowackiej im. Františka Kolkoviča, konkurs Poznaj Słowację – Ojczyznę swoich przodków, wystawy artystów słowackich, jak również imprezy wiejskie. Przy świetlicy działa również zespół folklorystyczny Hajduki, kultywujący spiski i słowacki folklor oraz miejscowe tradycje. Przy miejscowej szkole podstawowej działa zespół folklorystyczny Małe Jedliczki, a ponad 130-letnią tradycją działalności szczyci się miejscowa orkiestra dęta. We wsi Łapsze Wyżne znajduje się również polska biblioteka.

Prawie połowę obszaru wsi pokrywają lasy pełne zwierzyny i płodów runa leśnego, łąki i pastwiska. Wieś jest stworzona dla miłośników przyrody, czystego powietrza oraz spokoju. Prowadzą tędy oznakowane trasy rowerowe i piesze szlaki turystyczne. Wchodząc na okoliczne wzgórza wyłaniają się przepiękne widoki miejscowego krajobrazu. Podczas przechadzek można tutaj znaleźć siarczane źródło wody mineralnej „Danuta”, które znajduje się w potoku spływającym po południowym stoku Kurasówki. Dla smakoszy do dyspozycji jest miejscowa cukiernia oferująca świeże pieczywo słone oraz ciasta spełniające wymagania wegetarian. We wsi są też sklepy spożywcze i wielobranżowe. Zakwaterowanie możliwe jest wyłącznie w kwaterach prywatnych.

Licznik wizyt

15442
Wejść w tym miesiącu: 7071