Jurgów jest wsią nadgraniczną, położoną w malowniczej dolinie rzeki Białka, okalają ją majestatyczne góry. Jest ciekawym miejscem nie tylko dla miłośników przyrody i turystyki, lecz również dla fascynatów tradycyjną architekturą i sztuką ludową, jak również entuzjastów klasycznych i ekstremalnych sportów letnich i zimowych.
Początki wsi związane są z rokiem 1546, kiedy to sołtys Jurko, według którego wieś nazwano, otrzymał zadanie założenia osady na dobrach należących do zamku w Niedzicy. Zajęciem mieszkańców była hodowla bydła i owiec, które wypasali na przyległych rozległych halach. Na polanie nad rzeką Białka, w pobliżu dzisiejszej polsko – słowackiej granicy, do dzisiaj zachował się unikalny kompleks szałasów pasterskich. Dodatkowym zajęciem były polowania na zwierzynę, praca w lasach oraz wyrób płótna z lnu i sukna z wełny.
Typowym przykładem miejscowej zabudowy z przełomu XIX. i XX. w. jest słowacka Zagroda rodziny Sołtysów z Jurgowa, z zachowanymi budynkami i przedmiotami codziennego użytku miejscowej ludności, która znajduje się pod zarządem Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem. Najstarszym zachowanym zabytkiem we wsi jest drewniany rzymskokatolicki kościół pw. św. Sebastiana, wybudowany w połowie XVII w. i dwukrotnie w późniejszym okresie przebudowywany i przedłużany. Atrakcją, przeważnie rokokowego wyposażenia wnętrza, jest znajdująca się pod chórem rzeźba diabła walczącego z Michałem Archaniołem. Przy kościele znajduje się murowana dzwonnica z 1881 r. i zbudowana w 1935 r. kapliczka p. w. św. Józefa. Za kapliczkę turyści uważają również niewielki budynek z napisem słowackim, który w przeszłości służył jako remiza strażacka, a obecnie organizowane są w nim niewielkie wystawy.
Do ciekawych zabytków technicznych należy pochodzący z połowy XX. w. tartak wodny na rzece Białka. Niedaleko tartaku znajdują się niepozorne słupki graniczne pochodzące z okresu Królestwa Węgierskiego, które wyznaczały starą węgiersko-galicyjską linię graniczną. Jurgów należał bowiem od swego założenia aż do 1918 r. do Żupy Spiskiej, historycznej jednostki podziału administracyjnego wielonarodowego państwa węgierskiego. Po rozpadzie Austro-Węgier w 1918 r. został objęty granicami nowopowstałej Republiki Czechosłowackiej, a w 1919 r. był przedmiotem polsko-czesko-słowackiego sporu granicznego, który miał w Jurgowie krwawy epilog. Pierwszym takim zdarzeniem było zabójstwo przez uzbrojoną polską legię żołnierza czechosłowackiego Františka Kubata, a po odwołaniu zaplanowanego plebiscytu, na podstawie decyzji Rady Ambasadorów Konferencji pokojowej w belgijskim miasteczku Spa i po przyłączeniu Jurgowa do Polski, doszło tutaj do strzelaniny do miejscowej ludności, w wyniku czego zabity został Ján Pavľák, a kilka osób zostało rannych. Po wybuchu II wojny światowej we wrześniu 1939 r. i ataku wojsk słowackich na Polskę, wieś została inkorporowana do Słowacji, a w 1945 r. ponownie wróciła do Polski, gdzie znajduje się obecnie. W okresie powojennym wieś była celem kilku napaści łupieżczej grupy zbrojnej pod dowództwem Józefa Kurasia „Ognia”, która zmusiła kilkanaście mieszkających tutaj rodzin słowackich do emigracji, do Czechosłowacji.
Część mieszkańców Jurgowa również obecnie deklaruje narodowość słowacką. Urodziło się tu kilka osobistości słowackiego życia artystycznego i społecznego – rzeźbiarz ludowy Andrzej Gombos (1921-2007), solista profesjonalnego Słowackiego Ludowego Zespołu Artystycznego Alojz Gurka (29. 1. 1934) i dwaj księża, historycy i publicyści Alojz Miškovič (1902-1967) i Jozef Vojtas (1906-1977). Miejscowi Słowacy zorganizowani są w kole Towarzystwa Słowaków w Polsce, które organizuje tutaj co kilka lat Przegląd Krajańskich Orkiestr Dętych, gdyż miejscowa orkiestra dęta w przeszłości działała przez długie lata pod patronatem Towarzystwa, a grają w niej jego członkowie. Język słowacki jest nauczany w miejscowej szkole podstawowej, a w miejscowym kościele odprawiana jest msza św. w języku słowackim. Oprócz uroczystości religijnych Słowacy z Jurgowa, Rzepisk i Czarnej Góry spotykają się corocznie na spotkaniu opłatkowym.
Oprócz orkiestry dętej działa w Jurgowie również teatrzyk Mały Teatr Świata, kapela ludowa i zespół folklorystyczny działający jako spiska grupa przy Małym Podhalu. Zespół stara się kultywować tradycyjne śpiewy, tańce oraz unikalny jurgowski strój ludowy. Siedzibą zespołu jest Śpisko izba w centrum wsi. W maju odbywa się w Jurgowie jednodniowy festiwal kapel ludowych i zespołów połączony z przeglądem rzemiosł ludowych i tradycyjnej kuchni regionalnej Lindada (5), w czerwcu odbywa się Dzień Polowaca, któremu towarzyszy również program kulturalny. Interesującą imprezą był Redyk Karpacki 2013, podczas którego wieś odwiedzili juhasi pędzący swoje stada łukiem Karpat aż z Rumunii, oddali oni hołd swoim przodkom, którzy w taki właśnie sposób przywędrowali kiedyś na te tereny.
Jurgów jest obecnie chętnie odwiedzaną miejscowością, a w okresie letnim i zimowym często ilość turystów przewyższa liczbę stałych mieszkańców. Górska rzeka Białka w wielu miejscach posiadająca wartki i rwący nurt, jest wykorzystywana do kanadyjkarstwa i raftingu, jej brzegi stworzone są do opalania się i relaksu w przepięknej scenerii przyrody. Przez wieś przebiega kilka znakowanych i nieoznakowanych pieszych szlaków turystycznych i tras rowerowych, którymi można dojść i dojechać do miejsc z przepięknymi widokami okolicznej panoramy. Wysokie góry wykorzystywane są do uprawiania lotniarstwa, czy do szybowania. W zimie turystów przyciąga nowoczesny ośrodek narciarski Hawrań, który oddalony jest około 300 m od obecnej granicy polsko – słowackiej, naprzeciw unikalnych szałasów pasterskich. We wsi można przenocować w pensjonatach lub w kwaterach prywatnych. Z innych usług w Jurgowie jest do dyspozycji poczta, biblioteka, usługi rękodzieła artystycznego, sklepy spożywcze i wielobranżowe.
https://tsp.org.pl/swietlica-tsp-w-jurgowie/
Wejść w tym miesiącu: 5852